Lịch sử của cả quốc gia lẫn cá nhân đều không tồn tại chữ “nếu”!

Tuy nhiên, việc suy ngẫm về từng thời điểm nào đó và đặt ra những giả thuyết “nếu…thì…” thật thú vị!

Ở trường học sinh sợ học môn lịch sử một phần là vì khi học các em có rất ít cơ hội, không gian và điều kiện đảm bảo để có thể tưởng tượng “nếu…thì…” hoặc suy ngẫm về các biến cố của quốc gia hoặc cuộc đời của các cá nhân ở nhiều góc độ khác nhau.

Lịch sử vì thế trở thành một thứ “lịch sử vô nhân xưng”, dễ rơi vào chung chung và trừu tượng. Để bù đắp nhược điểm cố hữu đó của môn lịch sử trong trường học (không chỉ là ở Việt Nam), học sinh cần đọc các sách về lịch sử ở bên ngoài.

Khi đến Nhật Bản du học tôi rất thích tìm hiểu về các nhân vật lịch sử Nhật Bản cũng vì lẽ đó. Đọc xong, tôi thường ghi chép tóm tắt lại rồi tìm cách đi tới những nơi mà nhân vật lịch sử đó đã sinh ra, lớn lên, hoạt động và qua đời. Mỗi trang sách, mỗi chuyến đi đó trên đất nhật đều làm cho tôi có những trải nghiệm thú vị và làm cho tôi phải suy ngẫm nhiều điều.

Cuốn sách nhỏ này ra đời từ những ghi chép vụn vặt và các chuyến đi đó. Nó không phải công trình nghiên cứu nên sẽ không có phát hiện gì mới về tư liệu hay đặc sắc gì trong kiến giải hoặc phương pháp. Tôi khi đó còn rất trẻ, chỉ đơn giản là kể lại những gì đã đọc được về nhân vật lịch sử mình yêu thích và thi thoảng xen vào đó những cảm nhận cá nhân của mình.

Con số 25 trong tên sách vì vậy còn có hàm nghĩa chỉ số tuổi của tôi khi đặt chân lên Nhật Bản. Tôi muốn ghi lại dấu ấn đó như một kỉ niệm riêng, sâu sắc trong cuộc đời.

Cho dù ban đầu tôi viết về 25 nhân vật lịch sử này không phải để xuất bản, tôi vẫn hi vọng cuốn sách được chính thức khai sinh sau hơn 10 năm ngủ yên trong máy tính này có thể giúp bạn đọc, đặc biệt là các em học sinh một thoáng hình dung về những con người cụ thể đã làm nên lịch sử Nhật Bản, từ đó cảm nhận được sự thú vị, hữu ích của việc học tập lịch sử ở nghĩa rộng nhất thông qua đọc sách, tham quan thực tế và suy ngẫm.