Cuốn sách do dịch giả Mặc Am dịch và biên soạn, tổng hợp những tư tưởng quan trọng của vị học giả lỗi lạc Hàn Phi Tử về vấn đề Pháp trị – Lấy Pháp làm kim chỉ nam cho sự trường tồn của một quốc gia, dân tộc.

–

Hàn Phi là một học giả nổi tiếng của Trung Quốc vào cuối thời Chiến Quốc theo Pháp gia. Trong khi đó, Pháp gia lại là một trong những trường phái tư tưởng lớn của Trung Quốc có ảnh hưởng sâu rộng lên đời sống, xã hội. Hàn Phi là người đã dung hợp ba trường phái trọng pháp, trọng thuật, trọng thế của Pháp gia thành một nhà, đồng thời tiếp thu cả Lão học với Tuân học, hình thành nên hệ thống tư tưởng Pháp gia hoàn chỉnh và độc đáo. Nhưng điều gì đã làm cho pháp của Hàn Phi mang ý nghĩa đặc biệt? Câu trả lời là ở cách nhìn của ông về mối quan hệ giữa pháp với nhân tính cũng như vai trò và đặc tính của pháp.

Hàn Phi cho rằng: Sở dĩ pháp có thể dùng để trị người là bởi thuận với nhân tình. Hàn Phi nói đến nhân tình, không phải là quan hệ tình cảm giữa người với người mà là những mong muốn bản năng, thích cái lợi, ghét điều hại. Ở phương diện này, Hàn Phi chịu ảnh hưởng từ thuyết tính ác của thầy mình là Tuân Tử. Theo ông, ngay cả mối quan hệ giữa cha mẹ với con cái, tức mối quan hệ chí thân của nhân luân, còn tồn tại những toan tính thiệt hơn, huống chi là mối quan hệ giữa nhà vua với bề tôi, giữa quân vương với trăm họ.

Sách Hàn Phi Tử không chỉ xuất phát từ những tư tưởng tiến bộ về phép trị nước ngày xưa mà còn mở rộng ra là những triết lý nhân sinh mà chúng ta có thể áp dụng vào đời sống ngày nay.

“Bề tôi muốn làm quan, người tu dưỡng đạo đức thì giữ mình trong sạch, người có trí tuệ thì dựa vào tài năng để sự nghiệp tiến xa. Người tu dưỡng đạo đức không thể mang tiền của hối lộ thờ kẻ khác, giữ lấy sự trong sạch của bản thân. Người có trí tuệ không thể bẻ cong pháp luật để giải quyết chính sự. Như thế, những người tu dưỡng đạo đức và những người có trí tuệ sẽ không thờ tả hữu của quân vương, cũng không nghe xin xỏ từ ai khác.”